EXPEDITIE IERLAND

#2

De oude Ierse legende spreekt over een bootrace. Niet zomaar een race, eentje met een fikse prijs, namelijk het koninkrijk Ulster. De regels zijn simpel: degene die het eerste 'de kust raakt' wint.

Twee koningen strijden om dit stuk land, een van hen, O'Neill ziet zijn boot achterop raken, hakt zijn hand af en werpt deze op het land. Daarmee wint hij het koninkrijk, tegenwoordig Noord-Ierland. De bloedige hand van O'Neill is door de eeuwen heen bewaard gebleven als de Rode Hand van Ulster, te zien op vlaggen, postzegels, hangers en paramilitaire spandoeken. 

Zeereis

Havenbrouwerij het Brouwdok gaat op wereldreis. Iedere maand een nieuw bier met bijzondere ingrediënten van over de hele wereld. Van Ierland tot Uruguay en van Zuid-Afrika tot Japan. Deze maand varen we naar Ierland. 

Een zeereis. Een verre reis langs exotische oorden. Het idee ontsproot in het creatieve hoofd van kapitein en brouwbaas Gerard Ypenga. Ypenga is bekend met de weelde der wereldzeeën. Hij verruilde zijn leven op zee voor een leven in een zee van bier. Hij weet dat reizen op meerdere manieren mogelijk is: in smaak, in nieuwe brouwsels, in onderzoek, in ieder avontuur anderszins. 

Verre einden

Dit jaar zoekt hij naar nieuwe ingrediënten, spannende smaken, verfrissende inzichten. Hij verlangt naar verre einden en wilde werelden. Hij en zijn mede brouwers Leon en Duco zijn ten diepste gedreven om zoveel mogelijk mensen deelgenoot te maken van een brouwsel o zo bevredigend. Bier.

Hollandsche Ale, een eerbetoon

Hun eerste brouwsel is net te water gelaten: de Hollandsche Ale, een bier dat dient als eerbetoon aan de vaderlandsche brouwnijverheid. Nu is het tijd om het kanaal over te steken. 

Schrijvers, poeten en barden

De steven van het Expeditieschip 'De Gulden Draeck' is gewend naar Ballintoy Harbour, de zeilen bollen in de wind. Ballintoy Harbour is een piepklein vissershaventje op  het noordelijkste puntje van Ierland. Slechts bewoond door 165 zielen, de haven, gemaakt van handgehakte vierkante stenen, is net groot genoeg voor de Draeck om af te meren. Hier spreekt men over een Stout zo voortreffelijk; een maaltijd en bier in één. 

Het wordt bezongen en geprezen door schrijvers, poëten en barden. De neiging tot zingen ongetwijfeld aangewakkerd door de grote hoeveelheid uitspanningen die het land kent. Niet voor niets betekent Dublin, hoofdstad van de republiek Ierland, afgeleid van het Oud-ierse 'Dubh Linn', letterlijk 'zwart water'. 

Uit de aantekeningen van Duco: 

De vroegste boekstaving van Stout als beschrijving van bier stamt uit 1677. ‘We will drink your health both in stout and best wine’. Mogelijk destijds een beschrijvende term van een stevig bier, net als 'dubbel' in ons vaderland. Later, rond het begin van de 18e eeuw, kwam Stout in zwang als term voor een stevige Porter, dus een zwaardere versie van de op dat moment tamelijk populair zijnde Porter. Hoe kan de geschiedenis ons toch voor het lapje houden: in deze barre tijden denken de meeste lieden dat een Porter een stevige Stout is. 

Onze huidige conceptie van de Stout wordt gekleurd door de iconische Guinness. Zwart als de nacht, een boterham in een bier. Wie de pinten Guinness naar binnen slingert, kan de maaltijd gevoeglijk overslaan. Je wordt er groot en sterk van. In ieder geval groot. 

Een patent op de belangrijkste ingrediënt echter, de geroosterde gerst, werd pas aangevraagd en gehonoreerd in 1817. Daarvoor zal de Stout eerder bruin zijn geweest: een gebrande gerst zou een bier hebben geruïneerd alvorens stervelingen het proces in de vingers kregen.

Het gebruik van stikstof in Guinness, in plaats van het gebruikelijke koolzuur, stamt van 1959. Een plaatselijke slimmerik kreeg het voor elkaar om stikstof, veel minder makkelijk opneembaar in bier dan co2, als schuimvormer opgelost te krijgen. Voordeel: een meer crème-achtige schuimlaag door de gelegenheid die stikstof biedt om onder hogere druk te bottelen, zonder dat het bier je fles uit spuit.

In de jaren '20 van de vorige eeuw mochten er nog (terecht) gezondheidsclaims worden gemaakt met bier. In huidige dagen van laffe jakhalzen, coyotes met een gele lever en politici is dat allemaal verboden. Vroeger was alles dus echt beter. Toen was nog het devies: Guinness for strength. Met een aantal fikse pinten achter de knopen kon je een vinger naar keuze opsteken naar krachteloze concepten als vitamines, groenten en wat voor troep dan ook waarvoor je de kroeg zou moeten verlaten. Kom op zeg.

Heden ten dage is de Irish Dry Stout, met name bekend in de gedaante van een fijne Guinness, bij voorkeur te drinken in Dublin (Guinness doesn't travel) een vreugdevol gebeuren. Niet al te zwaar in alcohol (ca. 4%), voedzaam (scheelt een zoektocht naar een knaagtent) en bijdragend aan een schallende zangstem. Mijn Koninkrijk voor een vaatje Droge Ierse Stout. Broeva, haro!